Analizë-Editorial: Dështimi i Albin Kurtit për 500 mijë vota dhe dilemat mbi procesin zgjedhor në Kosovë

Parathënie:

Zgjedhjet e 9 shkurtit 2025 në Kosovë sollën një rezultat të papritur për partinë në pushtet, Lëvizjen Vetëvendosje (LVV), dhe kryeministrin në detyrë Albin Kurti. Pavarësisht një fushate të gjatë dhe një narrative triumfaliste që synonte sigurimin e 500 mijë votave, realiteti zgjedhor nxori në pah një numër më të ulët të mbështetjes, duke dëshmuar një rënie të konsiderueshme të besimit qytetar.

Megjithatë, ajo që pasoi pas ditës së votimit ngriti shqetësime të thella mbi integritetin e procesit, duke vënë në pikëpyetje imazhin e Kosovës si një vend që organizon zgjedhje model në rajonin e Ballkanit Perëndimor.

1. Dështimi për të arritur 500 mijë vota: Faktori i arrogancës dhe i qeverisjes së dobët

Përkundër mobilizimit të madh, LVV nuk arriti të sigurojë gjysmën e një milion votave, siç pretendonte Albin Kurti. Kjo dështoi për disa arsye kryesore:

• Arroganca politike: Gjatë gjithë mandatit të tij, Kurti adoptoi një qasje përjashtuese dhe shpesh përbuzëse ndaj opozitës, shoqërisë civile dhe madje edhe ndaj ish-aleatëve politikë. Përveç kësaj, gjatë fushatës, retorika e tij u karakterizua nga tone të ashpra dhe sulme ndaj çdo kritike.
• Mospuna dhe mungesa e rezultateve: Shumë nga premtimet e qeverisë së tij mbetën të parealizuara. Qytetarët, veçanërisht në segmentet e varfra dhe të mesme, nuk panë përmirësim të dukshëm ekonomik, ndërsa kriza energjetike dhe migrimi masiv dëmtuan besueshmërinë e qeverisë.
• Sjellja ndaj diasporës: Pavarësisht fjalëve të mëdha për rëndësinë e diasporës, menaxhimi i procesit të votimit të mërgimtarëve krijoi dyshime mbi sinqeritetin e qeverisë në raport me këtë kategori votuesish.

2. Ngjarjet e natës 9-10 shkurt dhe tentimi për të ndikuar në perceptimin publik

Një sërë zhvillimesh të dyshimta ndodhën menjëherë pas mbylljes së qendrave të votimit, duke ngritur shqetësime serioze mbi manipulimet e mundshme ose përpjekjet për të krijuar një krizë artificiale zgjedhore:

• Sulmi ndaj sistemit online të KQZ-së: Ky sulm, i cili për disa orë bllokoi publikimin e të dhënave, mbetet një nga incidentet më të rënda zgjedhore në Kosovë. Ky akt, ende i pahetuar plotësisht, la vend për spekulime mbi qëllimin e tij të vërtetë.
• Bllokimi i procesit të publikimit të rezultateve: Për herë të parë në historinë zgjedhore të Kosovës, KQZ nuk mundi të publikonte rezultatet me kohë të rregullt, duke krijuar një ambient konfuzioni dhe pasigurie.
• Përplasja mes Prokurorisë dhe Policisë për administrimin e votave të diasporës: Kjo situatë e pazakontë e rriti edhe më shumë nivelin e dyshimeve mbi integritetin e votës së mërgatës.
• Shfaqja e rezultateve të fryra në media të afërta me qeverinë: Për disa orë, televizione dhe portale të afërta me LVV-në shfaqën një rezultat të pretenduar ku partia e Kurtit kishte mbi 55% të votave. Ky veprim u interpretua si një përpjekje për të krijuar një alibi për të mos pranuar rezultatin real.

3. Rreziku për procesin demokratik dhe imazhin e Kosovës

Pas 25 vitesh nga çlirimi dhe 17 vitesh pavarësi, Kosova ka ndërtuar një reputacion si një vend që organizon zgjedhje të rregullta dhe të standardizuara sipas kritereve ndërkombëtare. Megjithatë, zhvillimet e fundit rrezikojnë ta dëmtojnë këtë imazh:

• Zgjedhjet e 9 shkurtit rrezikojnë të mos pranohen si plotësisht të rregullta: Për herë të parë në historinë e zgjedhjeve të pasluftës, ekzistojnë indikacione se procesi mund të ketë pasur ndërhyrje të qëllimshme nga struktura shtetërore dhe parapolitike.
• Kosova mund të humbë primatin e vendit me zgjedhje model në rajon: Nëse këto dyshime konfirmohen nga raportet ndërkombëtare, vendi mund të përballet me pasoja serioze në raport me partnerët ndërkombëtarë.
• Vëzhguesit ndërkombëtarë kanë shprehur shqetësime: Këshilli i Evropës dhe shoqëria civile në Kosovë kanë shprehur rezerva për mënyrën se si u zhvillua dhe u menaxhua procesi zgjedhor.

4. Çfarë pritet më tej?

Faza përmbyllëse e procesit zgjedhor do të përfshijë:

• Numërimin përfundimtar të votave për kandidatët për deputetë: Kjo mund të ndikojë në përbërjen e ardhshme të Kuvendit.
• Krahasimin e rezultateve të dhëna natën e zgjedhjeve me ato të numërimit manual të FRP-ve: Kjo do të tregojë nëse ka devijime të mëdha në shifrat e publikuara fillimisht.
• Certifikimin e rezultateve nga KQZ: Nëse kontestimet vazhdojnë, procesi mund të zvarritet, duke krijuar paqëndrueshmëri politike.
• Mundësinë e krizës politike pas zgjedhjeve: Nëse LVV vendos të mos e pranojë rezultatin final, Kosova mund të përballet me një periudhë të gjatë tensioni dhe mosnjohjeje të institucioneve të reja.

Përfundim: Kriza e besimit dhe përgjegjësia politike

Rezultati i zgjedhjeve të 9 shkurtit është një sinjal i qartë se qytetarët nuk tolerojnë arrogancën, përbuzjen ndaj opozitës dhe mungesën e rezultateve në qeverisje. Nga ana tjetër, incidentet që ndodhën gjatë natës së numërimit hedhin hije të rënda mbi kredibilitetin e procesit dhe kërkojnë hetim të plotë dhe të pavarur.

Nëse Kosova dëshiron të ruajë reputacionin e saj si vend me demokraci funksionale, institucionet përgjegjëse duhet të sigurojnë një proces transparent dhe të paanshëm në numërimin e votave, ndërsa akterët politikë duhet të demonstrojnë maturi në pranimin e rezultateve. Në të kundërt, vendi rrezikon të hyjë në një cikël destabiliteti, i cili do të ketë pasoja afatgjata për zhvillimin demokratik dhe integrimin euroatlantik të Kosovës.

Kjo analizë-editorial është i publikuar nga Instituti për Lidership Civil dhe storm•.